Het kiezen van een schaakset is zelden zo eenvoudig als “de mooiste pakken”. Mijn eerste set kwam van mijn grootvader; later stapte ik over op echte toernooi-Staunton-stukken (eerst in een klein zakje, daarna in klapkoffers). Vandaag verzamel en vervaardig ik schaakborden, koop sets nieuw en vintage (van China tot Afrika) en coach studenten die vaak vragen wat ze moeten kiezen. De juiste vraag is niet “Welke set is de beste?” maar “Beste voor wie – en voor welk doel?”
Aanbevelingen in één minuut
- Toernooi & serieuze training: Staunton No. 5–6 – koning 3,75″–4,0″, velden 2,0″–2,5″.
- Thuis & gezinsleren: No. 4–5 (koning 3,5″–3,75″) – comfortabel, past op kleinere tafels.
- Hobby / décor / reizen: kies wat je mooi vindt; motivatie is belangrijker dan regels.
- Formaat: één stuk voor stabiliteit; klapkoffer voor opbergen; opgerolde mat voor draagbaarheid.
- Materiaal: hout (klassiek), plastic (taai voor scholen), metaal/hars (decoratief).
Bekijk onze aanbevolen collecties:
Maten – koning, velden & bordafmetingen
Kies maat op basis van koninghoogte en veldgrootte. Gouden regel: de voet van de koning moet ongeveer 73–78% van een veld bedekken (de “vier pionnen passen op één veld”-check is een prima vuistregel).
| Koninghoogte | Aanbevolen veld | Staunton Nr. | Geschikt voor | Bordafmeting |
|---|---|---|---|---|
| 3,25″ (≈ 82–85 mm) | 1,75″–2,0″ (≈ 45–50 mm) | No. 4 | Reizen, kleine bureaus, lesgeven | ~38–42 cm |
| 3,5″ (≈ 89–92 mm) | 2,0″–2,125″ (≈ 50–54 mm) | No. 4–5 | Thuisopstellingen met beperkte ruimte | ~42–45 cm |
| 3,75″ (≈ 95 mm) | 2,125″–2,36″ (≈ 54–60 mm) | No. 5 | Serieuze training; toernooigevoel | ~45–50 cm |
| 4,0″ (≈ 100–102 mm) | 2,375″–2,5″ (≈ 60–64 mm) | No. 6 | Toernooitafels; groot display | ~50–55 cm |
*Staunton “Nr.”-labels zijn niet perfect gestandaardiseerd – controleer altijd koninghoogte, veldgrootte en totale bordafmeting.
Notaties (algebraïsche coördinaten)
Rand-notaties helpen kinderen en beginners partijen op te schrijven. Veel profs verkiezen een schoon bord. Ik houd van coördinaten; sommige getitelde vrienden niet – het is smaak. Voor kinderen en leren: aanbevolen.
FIDE-snapshot (normen)
Voor toernooi-nauwkeurigheid beveelt FIDE aan: Staunton-stijl, niet-glanzende stukken; koninghoogte rond 9,5 cm (±10%) met voetdiameter 40–50% van zijn hoogte; bord veldgrootte 5–6 cm; oppervlakken met neutrale/matte afwerking; en de eenvoudige check dat vier pionnen op één veld passen. Zie: FIDE: Standards of Chess Equipment en FIDE: Laws of Chess (2023).
Stukken – materialen, gewichten & stijlen
Veelvoorkomende materialen
- Hout: toernooistandaard; gewogen en met vilt.
- Plastic: goedkoop, licht, bijna onbreekbaar – perfect voor scholen en clubs.
- Metaal / hars: zwaar en opvallend; beter voor décor dan snel spel.
Waarom gewichten ertoe doen
Kwaliteitssets hebben een gewogen voet onder vilt (lage zwaartepunt), waardoor zetten soepel en stabiel aanvoelen – geen wiebel. Marketinglabels zoals enkelvoudig/dubbel/drievoudig gewicht verschillen per maker; focus op totaalgewicht en balans. Veel toernooisets worden geleverd als 34 stukken (twee extra dames) – handig voor promoties.
Toernooi vs. decoratief
Voor training en competitie kies je Staunton No. 5–6. Ornate of themasets zijn prachtig, maar niet ideaal voor serieuze oefening.
Leuk weetje: ongebruikelijk vouwpatroon
De meeste klapborden vouwen tussen rijen 4 en 5. Sommige zeldzame gevallen vouwen verticaal – tussen de vakken “d” en “e”. Een curieuze verrassing de eerste keer dat je het ziet!
Borden – massief hout vs fineer
Foto’s kunnen verbergen hoe een bord zal ouderen. Twee variabelen bepalen de levensduur: structuur en afwerking.
Massief hout
- Decennialang bruikbaar – je kunt opnieuw oliën, afwerken en repareren.
- Zwaarder en duurder; warm, “levend” nervenpatroon.
Fineer
- Echte houten toplaag over een stabiele kern; lichter en goedkoper.
- Nadeel: diepe chips of bellen zijn moeilijk te herstellen; behandel als premium meubel.
Andere oppervlakken
- Composiet / geprint / metaal – consistent en robuust; ideaal voor scholen en openbaar spel.
Formaten – één stuk, klapkoffer, opgerold
Één-stuks bord
- Het meest stabiele en toernooi-achtige.
- Perfect als de set op een dressoir of schaaktafelblad blijft staan.
Klapkoffer / koffertje
- Zeer praktisch: bord plus een passend vak voor stukken.
- Controleer scharnieren en sluitingen; stukken mogen niet ratelen.
Oprolbare mat
- Ultra-licht en snel uit te rollen – onklopbaar voor scholen en reizen.
| Materiaal | Voordelen | Nadelen | Opmerkingen |
|---|---|---|---|
| Vinyl | Goedkoopste, duurzaam, makkelijk afvegen | Kan kromtrekken / geheugen behouden | Vlakmaken met zachte warmte + gewicht |
| Silicone | Kreukt niet; wasbaar; veert plat | Kan plakkerig aanvoelen / stof aantrekken | Goed voor ruw buitengebruik |
| Muismat (neopreen) | Ligt plat; geweldige stuk-glij | Dikker om te pakken; zwaarder | Beste “feel”, minder compact |
Openbaar & buitenspel
In parken en stadspleinen is de winnende combo plastic stukken + opgerolde vinyl/siliconen bord: licht, taai en goedkoop – perfect voor blitz en communityspellen.
Schaaktafels – binnen & buiten
Een schaaktafel integreert het bord in het meubel. Binnen creëert het een permanente, elegante hoek; buiten (parken) zijn tafels meestal weerbestendig beton of metaal.
Referentiematen gebruikt in toernooien (handig als je meubels bestelt): ongeveer L 110 cm (±15%) × B 85 cm (±15%) × H 74 cm.
Elektronische & slimme borden
DGT e-borden (USB/Bluetooth) kunnen meerdere tafels verbinden voor live-uitzending, spellen opslaan en sync OTB ↔ online – ideaal voor clubs, evenementen en streams.
Klokken & tijdcontroles
- Increment (Fischer): tijd wordt na elke zet toegevoegd (internationale standaard).
- Delay: korte vertraging voordat de klok aftelt (veelvoorkomend in de VS).
Kies klokken die beide modi ondersteunen, een niet-reflecterend display en stille knoppen hebben. Voeg een klok toe aan elke serieuze setup: bekijk schaakklokken.
Onderhoud & verzorging
- Massief hout: zacht afstoffen; af en toe opnieuw oliën of waxen; vermijd direct zonlicht en verwarming.
- Fineer: behandel als premium meubel; bescherm randen tegen stoten; diepe beschadigingen zijn moeilijk te herstellen.
- Plastic/metaal/hars: afvegen met een vochtige doek; vermijd agressieve oplosmiddelen.
- Oprollingen: vinyl – vlakmaken met zachte warmte + gewicht; silicone – wassen; muismat – aan de lucht drogen.
Kies per doel
- Toernooi / pro-training: Staunton 5–6, velden 2,0″–2,5″, gewogen stukken, betrouwbare klok.
- Thuis & gezin: Staunton 4–5; klapkoffer voor snelle opslag of vaste schaaktafelhoek.
- Scholen / coaches: plastic stukken + opgerolde of composiet borden – stapelbaar en taai.
- Reizen / compact bureau: 3,25–3,5″ koning; opgerolde mat of kleine klapkoffer.
- Afleiding / décor: kies wat je inspireert – esthetiek motiveert spel.
Prijsklassen & waarde
- Instap: plastic + opgerolde/composiet bord – ultra-draagbaar, stress-vrij.
- Midden: gewogen houten stukken + fineer of massief-rand bord – beste feel vs. prijs.
- Premium: massief-houten bord met ambachtelijke afwerking + gewogen houten stukken – erfgoedpotentieel.
- Op maat: aangepaste afmetingen, exotische houtsoorten, graveren – toegespitst op je interieur.
Klaar om te kiezen?
Blader door klassiek schaken Schaaktafelbladen Schaakklokken
Bronnen & verder lezen
- FIDE – Standards of Chess Equipment
- FIDE – Laws of Chess (2023)
- US Chess – Official Rules of Chess (7e ed.)
- Chess.com – Chess Board Dimensions
APA: ChessboArt. (2025). Hoe kies je het perfecte schaakset. Geraadpleegd op 9 september 2025, van https://chessboart.com/blogs/guides/how-to-choose-the-perfect-chess-set
MLA: “Hoe kies je het perfecte schaakset.” ChessboArt, 2025, https://chessboart.com/blogs/guides/how-to-choose-the-perfect-chess-set .